altın mısralar (yol işareti - bahtiyar vahapzade)

sevdinse
aşkında yitip yok oldun
karıştıracaksın günü ayları
sevgi yollarında ne kaide kanun
kendin aşmalısın bu dolayları

eriyip kendini yok sanacaksın
bu derdin olmayıp özge çaresi
sen hız hız "kazaya" uğrayacaksın
yoktur bu yollarda yol işareti

(bahtiyar vahapzade)

şiir üzerine

"şiir nedir" sorusunu sormak gibi bir saçmalık yapmayacağım. bu soru en az "sen nesin" veya "hayatın anlamı nedir" kadar çetrefilli bana göre. bu arada, bu sorular şiirle direkt bağlantılı. şiiri çözersen bunları da çözersin. bir de "ben şair değilim, ne haddime" gibi konuşma kalıpları var. eğer şiir yazıyorsan şairsin arkadaş. yok eğer yazdıklarını, şiirlerini, evlatlarını küçümsüyorsan diyecek bir şey yok. o zaman uğruna aşk şiirleri yazdığını da küçümsüyorsun. acılarını, mutluluklarını, içindeki o tarif edemediğin rahatsız kıpırtıyı da küçümsüyorsun. daha da fenası belki tevazu kılıfı altında kendini yüceltmeye çalışıyorsun.

ilham perisi denen şeye pek inanmazdım küçükken. tam bir mekanik model içerisinde düşünürdüm şiiri, adeta bir düz yazı kompozisyonu gibi.karar verirsin masaya oturursun arkadaş, yazarsın birbiriyle uyumlu kelimeler kullanırsın, "beğenmediğin yerin üstünü çizersin, düzeltirsin, böyle bir kaç saat uğraşıp ortaya güzel bir şey çıkarırsın" derdim. iş öyle değilmiş ve iş öyle değil.

kişisel sürcimi anlatmak istiyorum müsaadenizle. herhangi bir yerde, bir anda aklımdan bir cümle, bir kaç kelime, bir tamlama gibi bir şey çıkıyor istemsizce. belki de bilinç altım bana sunuyor demeliyim. ardından bu "kendim tarafından bana hediye edilen ifadenin" etrafını dolduruyorum. tüm bu anlattıklarım bir iki dakika sürüyor. ve genellikle yanıma kalem kağıt olmuyor, süreç kafada cereyan ediyor. daha sonra kağıda döküyorum. eğer kağıda dökme kısmında çok fazla "şurası pek olmamış" dersem, kırpa kırpa şiirciğimi mahvediyorum. bu nedenle pek düzeltme yapmam. bir de işin şu boyutu var. şiir, o anki ruh halin içerisinde, kendi içerisinde anlamlı bir bütün. o halden, o moddan, o düşten çıkınıca anlamsızlaşabiliyor.

şiir yazmak istiyenlere tavsiyem, "şiir okuyun, çok şiir okuyun" falan değil. o zaten bana göre insan olmanın gerek şartı. şiir yazmak istiyorsan başına bir "iş" gelmesi lazım. dua etmeli başıma bir "iş" gelsin diye. aşık olmadan yazılmıyor. şu dünyada bana verildiği için en sevindiğim hediye şiir. hayata şiir nazarıyla bakmak tarifsiz. şiir ruhu hem bir lanet hem bir mükafat. onu o haliyle sevmek, lütfuyla, kahrıyla sevmek en güzeli. hem, "aşk" mazoşist değil midir zaten?

(resim: http://www.flickr.com/photos/radonic/2326116144/ )

yürümek iyidir

sıkışıyor bazen içim. burnum sızlıyor, genzimde bir yanma hissediyorum, bilirsin boğazıma bir şeyler düğümleniyor. atıyorum kendimi yollara, yürüyorum. salak gibi yürüyorum bildiğin. hayır, bir yere gitmek de istemiyorum. neye yaklaşıyorum veya neyden uzaklaşıyorum ben de bilmiyorum.

( resim : http://pmartike.deviantart.com/art/Lonely-walk-68123610 )

zaman gelmeyecek

şimdi beni dinle
artık biliyorum
zaman gelmeyecek

başıboş hayallerim uçuşacak
yaramı unutacağım
anılar parlayacak ve sönecek
gözümü kapatacağım
o hisle belki başım dönecek
seni bile göreceğim
işte o anda bulutlar dağılacak
gerçeğe çakılacağım

eskisi gibi olmayacak
yenisi gibi olmayacak
zaman gelmeyecek

yol

hayat sahnesinde neredeyim
karanlık mı aydınlık mıyım
ve yıldızlar akar ellerimden
ben kör ışığa hasret gözlerim

dadaist koleksiyon

kullandığım her paxera kutusunu, bittikten sonra kutunun kulakçıklarından birini kesip saklayarak koleksiyon haline getirmeye karar verdim. ancak bu biriktirdiğim şeylerle ne yapacağıma henüz karar vermiş değilim. bekleyip görelim.

anne ve bir garip endişe

koca bir adam olsan dahi, hatta asıl koca bir adam olduğunda başlıyor bu endişe atakları hastalığı. çünkü sen koca adam olana kadar kadar, o koca bir ihtiyar oluvermiş oluyor.

kapıyı çalıyorsun bir kaç kere, cevap gelmeyince başlayabiliyor hemen endişe atağı. “onu ne çok seviyormuşum” diyorsun belki, belki de “n’olur ölmesin onu yeterince mutlu edemedim”.

o kapıyı açınca gene eski sakin haline geliyorsun aniden. belki de “niye geç açtın yahu, ağaç oldum” diyorsun. az önceki endişeni unutuyorsun galiba.

altın mısralar (yenilgi - halil cibran)

Yenilgi, yenilgim, yalnızlığım ve kimsesizliğim.
Binlerce yengiden de bana değerli olan sen!
Dünyadaki tüm parlak başarılardan
sensin yüreğime yakın olan!

Yenilgi, yenilgim, baskaldırım
ve de benim kendimle tanışmam.
Sayendedir ki,
hala ben ayağı yere basan
ve solmuş defneler peşinde koşmayan
biri olduğumun bilincindeyim;
ve sende, yalnızlığımı buldum
ve de herkesten uzak,
ve de gururlu olmayı.

Yenilgi, yenilgim, benim parlak kılıcım
ve de kalkanım.
Gözlerinde okudum
tahtı arayanın
kendi kendisinin kuluna dönüştüğünü.
Ve, bir kimsenin derinliklerindeki
esasını anlayabilmemiz için
onun gücünü söndürmemiz gerektiğini.
Ve ancak böylesine olgunlaştıktan sonradır ki,
bir meyvenin tadına varılabildiğini.

Yenilgi, yenilgim,
benim sözünü sakınmaz yol arkadaşım
şarkımı, bağrışmalarımı, sessizliklerimi
hep duyacaksın.
Ve senden baska hiç kimse
bana söz etmeyecek
kanat çırpınmalarından
ve deniz kabarmalarından
ve de geceleri yanan dağlardan.
Ve sen, tek başına
ruhumun sarp ve kayalık
yollarından tırmanacaksın.

Yenilgi, yenilgim, benim ölmez cesaretim
sen ve ben fırtınada birlikte güleceğiz;
ve biz ikimiz, derin mezarlar kazacağız
içimizde ölmekte olanlara;
ve tutunacağız, tüm gücümüzle,
güneşin karşısında;
ve de tehlikeli olacağız.

(halil cibran)

pyqt programlama

uzun zamandır hep yazmayı düşünüp ertelediğim yazımla nihayet karşınızda olmaktan mutluyum. ben de pyqt öğrenme sürecinde sıkıntı çektim. bu nedenle mümkün olduğunda faydalı bir şey ortaya çıkarmak için uğraştım. umarım faydalı olur.

python gün geçtikçe popülerliğini artıran bir dil malumunuz. esnekliği ve kolay okunup yazılabilen söz dizimi ile öne çıkıyor. bazı özel durumlar haricinde programları bir görsel arayüz ile hazırlıyoruz. python'la birlikte çalışan bir çok farklı arayüz seti mevcut. wxpython, tkinter, pykde, pygtk ve bugünkü yazımızda inceleyeceğimiz pyqt. gelişmiş bir platform bağımsız arayüz framework'ü olan qt'nin python bağlayıcısı olan pyqt bize python kodlarıyla qt arayüz elemanlarına erişim imkanı sunuyor.

şu an qt4 versiyonu kullanılıyor. biz de örneğimizi bu versiyon üzerinden vereceğiz. şimdi gereken paketler, python, qt4, qt4 tasarımcı ve pyqt. yalnız qt'nin ve qt designer'ın eski versiyonları da paket deposunda yer alıyor. onları da yeni versiyonlarla birlikte kurarsanız uyum problemleri ve sorunlar ortaya çıkıyor. buna dikkat edelim.

qt arayüzlü python uygulama geliştirme yani pyqt çok yeni sayılabilecek bir alan. kaynak bulmak zor. internetteki çok az sayıdaki örnekler de genellikle çok basit örnekler ve ilk adımın ardından ikinci adıma geçmek sizin kendi becerinize ve çabanıza bakıyor. kendi çektiğim sıkıntıları çektirmemek için bu ilk programımızda “hello world” geleneğini bozuyoruz ve bir basamak daha ileri bir uygulamayla merhaba diyoruz.

kmenü'den uygulamalar > geliştirme > qt4 tasarımcı yoluyla arayüz tasarlama programımızı açıyoruz. daha önceden netbeans, visual studio, delphi gibi görsel bir geliştirme ortamı ile çalışmışsanız yabancılık çekmeyeceksiniz. sol tarafta parçacıkların (component) dizilmiş olduğunu görüyoruz. sağ panelde ise formumuza eklemiş olduğumuz elemanın özelliklerini ayarlayıp görebildiğimiz bir özellik düzenleyici var.

ilk açılışta nasıl bir form oluşturmak istediğimiz soruluyor. biz Main Window'u seçip oluştur diyoruz. bunun ardından boş bir pencere görüntüsü geliyor. bu pencereyi boyutlandırabilirsiniz. sağ taraftan özellik düzenleyiciden de bir çok özelliğini kurcalayıp karıştırabilirsiniz.

şimdi bu boş formumuza, sağ taraftaki parçacık menüsünde Input Widgets başlığı altından sırayla bir lineedit, bir tane de spinbox seçip sürükle-bırak yöntemiyle formumuza ekliyoruz. şimdi ise bu elemanlar arasında bir bağlantı, bir ilişki kuracağız. buna sinyal-slot ilişkisi deniyor. bu ilişkileri oluşturma ve düzenlemek için qt4 tasarımcı'da çok hoş bir özellik var. bunun f4'e basarak tasarım modundan çıkıp sinyal düzenleme moduna geçiyoruz. bu modda, fareyi bir elemanın üzerine getirdiğimizde o eleman kırmızı kırmızı renk ile belirtiliyor. sinyali gönderecek elemanın üzerine tıklayıp basılı tutarak, alıcı elmana götürüp bırakıyoruz. bunun üzerine bir pencere açılıyor

sol taraftaki metodlar (sinyal) göndericinin, sağ taraftaki metodlar (slot) ise alıcının metodları. mesela bizim örneğimizde gönderici elemanın (spinbox) valueChanged() metodu, alıcı elemanın (lineEdit) setText() metoduyla bağlantı kuruyor. tamam diyerek sinyalimizi oluşturma işlemini bitiriyoruz. ihtiyaca göre farklı metodlar kullanılabilir. sinyal işlemleri bittiğine göre sinyal düzenleme modundan varsayılan tasarım moduna geçmemiz lazım. bunun için de f3 kısayolunu kullanıyoruz. işlemler tamamlanmışsa, dosyamızı uygun bir yere kaydediyoruz.

dosyanın bulunduğu dizinde konsol açıyoruz. bunun için o klasörü açıp f4 tuşuna basmak yeterli olacaktır. ardından pyuic4 girendosya.ui -o cikacakdosya.py komutuyla .ui uzantılı dosyamızı .py uzantılı bir python dosyasına çeviriyoruz. yani pyuic4 komutu, xml tabanlı olan qt4 tasarımcı arayüz dosyasını python'un anlayabileceği bir dosya haline getirmiş oldu. şu anda Ui_MainWindow adlı bir bu arada, örneğimizde ben giriş dosyasıyla çıkış dosyasına aynı adı verdim. ama bu zorunlu değil, hatırlatayım. ayrıca yapacağımız düzenlemeleri .ui dosyasında yapacağız ve her düzenlemenin ardından yukarıdaki pyuic4 komutunu kullanarak dönüştürme işlemi yapacağız.


yeni oluşan python dosyasını açıp inceleyecek olursak, bir Ui_MainWindow sınıfı ve altında tanımlanmış setupUi ve translateUi fonksiyonlarını görebiliriz. setupUi, eleman özelliklerinin, translateUi ise elmanların yazılarının ifade edildiği metodlar. asıl önemli kısım, yeşil ile işaretlediğim satır. yani hatırlarsak, düzenleyicide oluşturmuş olduğumuz sinyal bağlantısı.

şimdi elimizde bir adet ana pencere sınıfı var. bu tek başına Hiçbir işe yaramaz. bunu işe yarar -yani çalışır- kılmak için bir çok farklı yöntem var. eğer internette pyqt konusunu inceleyecek olursanız neredeyse herkesin farklı yol izlediğini görürsünüz. ben de bu yazımda size kendi uyguladığım ve pratik bulduğum yöntemi göstermek istiyorum. bunun için diğer dosyalarla aynı dizinde bir baslat.py dosyası oluşturalım ve içini aşağıdaki dolduralım.


şimdi ilk çalışan programımızı elde etmiş olduk. buna yavaş yavaş eklemeler yaparak farklı yöntemleri örnekleyeceğiz. ama şimdi programı çalıştırmamız gerek. dosyaların bulunduğu dizinde f4'e basıp konsolu açtıktan sonra python baslat.py komutuyla programı başlatabiliriz. spinbox'tan yukarı ve aşağı ok'a basarak değeri değiştirdiğimizde lineEdit'teki değer de bununla aynı oluyor. qt4 tasarımcıda oluşturduğumuz sinyal bunu sağlıyor. şimdi qt4 tasarımcıyı açarak formumuza bir tane düğme ekleyelim. daha sonra bu düğmeyi de farklı bir yöntem için kullanacağız. düğmeyi (pushButton) parçacık seçiciden ekleyip dosyayı tekrar kaydediyoruz. pyuic4 ... komutunu tekrar vererek dönüştürme işlemini tekrarlıyoruz. şimdi de baslat.py isimli başlatıcı dosyamızı açarak bir takım eklemeler yapmamız gerekiyor.


kendimiz yazarak oluşturduğumuz yeni sinyal tanımlayıcımız aracılığıyla, düğmeye her basıldığında dosyamızın içinde harici adı altında tanımladığımız yeni fonksiyonu çalıştıracağız . bu değişiklikleri yapıp baslat.py dosyamızı kaydediyoruz. dosyaların bulunduğu dizinde f4'le konsolu açıp python baslat.py komutunu girerek programımızı çalıştırıyoruz. artık bir önceki aşamadaki özelliğe ek olarak, eklediğimiz düğmeye bastığımızda lineEdit'in yazısı “harici..” oluyor.

şimdi bir aşama daha ileri giderek farklı bir class'ın mevcut programımız içerisinde nasıl kullanılabileceğini gösteren bir örnek yapıyoruz. bunun için önce sinifDosyasi.py adıyla yeni bir python dosyası oluşturup aşağıdaki gibi dolduralım.


gördüğünüz gibi basit bir sınıfımız var. aylar dizisi, ayOku ve ayYazdir metodları var. şimdi qt4 tasarımcıyı açarak formumuza bir düğme daha ekleyip dosyayı kaydedip pyuic4.. komutuyla tekrar dönüştürelim. şimdi geriye bir tek işimiz kaldı. o da baslat.py dosyasına son şeklini vermek. hemen kolları sıvıyoruz.


baslat.py dosyasını da şekildeki gibi düzenledikten sonra tekrar konsoldan python baslat.py komutunu vererek programı çalıştırıyoruz. programımız önceki özelliklerinin yanı sıra artık ikinci düğmeye basıldığında lineEdit'e, sinif class'ından türettiğimiz ayYorumlayici nesnesinin ayYazdir metodundan gelen yazıyı yazıyor. yani spinbox'ta hangi sayı varsa, senenin o ayının adını lineEdit'te görüyoruz.


şimdi neler yaptığımızı hatırlayalım. ilk versiyonda sinyalimizi tasarımcının sinyal oluşturma moduyla kod yazmadan yapmıştık. ikinci versiyonumuzda başlatıcı dosyanın içerisinde kendi fonksiyonumuzu ve dahi sinyalimizi yazmıştık. en sonunda ise harici bir sınıfı, bu sınıftan nesne türeterek kullanıyoruz.

şimdi akla takılma ihtimali yüksek olan bir konuyu açıklamak istiyorum. anlatım karışmasın diye sona saklamıştım. kodlarımızda epey bir “self” ifadesi kullandık. gerek metotları, gerekse değişkenleri çağırırken bu takıyı kullandık. bu ne anlama geliyor? bir sınıf oluşturmuşsanız, ve bu sınıfın farklı metotları aynı değişken üzerinde işlem yapıyorsa, bu değişkeni “self.degiskenadi” şeklinde tanımlamamız ve kullanmamız gerekiyor. ayrıca eğer metotlar birbirini çağıracaksa gene aynı şekilde “self.metod()” şeklinde kullanılması gerekiyor. ancak bir fonksiyon kendi içerisinde bir değişken oluşturup kullanıyor ve değişkene bu fonksiyon dışından erişilmiyorsa başına self koymadan “değişken“ şeklinde kullanılabilir. ayrıca bir class'ın içerisinde fonksiyon oluştururken de “def fonksiyon(self, x, y):” şeklinde tanımlıyoruz. yani fonksiyon “self”i argüman olarak alıyor.

bir de unutmadan, bu pyuic4... şeklindeki konut kullanımı çok can sıkıcı olabiliyor, biliyorum. bunun için kendime yazmış olduğum bir python programcığı var. uitopy. bu sıkıcı dönüştürme işlemini kendisi otomatik yapıyor ve eğer kendisini ilk defa kullanıyorsanız o dizinde, baslat.py benzeri bir dosyayı da kendisi oluşturuyor. ilginizi çekerse http://code.google.com/p/uitopy/ adresindeki proje sayfasından kullanmak veya incelemek için indirebilirsiniz.

şimdilik bu kadar. görüşmek üzere.

bir bahar gecesi rüyası